در دوران پرستاري كه شامل سن ولادت تا سه سالگي است ، چهار نكته مطرح است و از همين جا پايه تربيت كودك براي نماز گذاشته مي شود .

1 – نخستين نكته اين است كه حيات كودك در بعد رواني داراي جنبه انفعالي ( تأثير پذيري ) است نه اينكه جنبه فعال ( اثر گذار ) باشد .

2 – او شديداً تلقين پذير است  .

3 – حواس او دريچه هايي هستند به سوي جهان خارج كه داخل اين جهان را به هم مربوط مي كند چشم كودك نقش يك دوربين عكاسي را ايفاء مي كند كه همه ي صحنه ها و برنامه هايي را كه       مي بيند عكس بر مي دارد ، اين عكسها در ذهن وي نگهداري مي شود ، هر چند كه امروز براي او مفهوم نباشد .

4 – كودك در اين مرحله تقليد گر است . اداي بسياري از حالات و رفتارها و صداها را در مي آورد و بر اين اساس اعمال عبادي والدين ، خم  و راست شدن پدر و مادر در حضور كودك ، ذكر نماز و ديگر جنبه هايش توجه وي را جلب مي كند . خداوند متعال در آفرينش هر كودكي روح پيروي و دنباله روي و تقليد را قرار داده است ؛ و همين روح تقليد و دنباله روي و پيروي بدون چون و چراست  كه دست كودك را مي گيرد و از آن مرحله ي ابهام و به اصطلاح جهل مطلق به عالم علم   مي كشاند .

از طريق تقليد و دنباله روي است كه كودك اصرار دارد هر كس هر كاري مي كند ، همان را انجام دهد و اگر اين حالت نبود كودك زبان نمي آموخت ، راه نمي رفت ، حركت نمي كرد . بيشتر اين حركتها و فعاليتها از همان روح تقليد سرچشمه مي گيرد .

از همين رو بايد عواملي در داخل خانه باشد ، تقليد را زنده كند تا كودك نماز را بياموزد ، همان طوري كه زبان را مي آموزد . و اگر كودك در خانه اي زندگي مي كند كه در آنجا از نيايش و عبادت خبري نيست و پدر يا مادر نماز نمي خوانند ، اين قوه در آنجا به كار نخواهد افتاد . وارد كردن يك نوجوان و جوان به نماز ، نخستين مرحله اش در خانه است . در خانه بايد اين حالت شكوفا شود .

نماز از چهار تاهفت سالگي :
روانشناسان اين دوران را دوران كنجكاوي شديد ، گيرندگي فوري و دوران صيد اطلاعات دانسته اند . دنياي كودك در سن چهار تا هفت سالگي ، دنياي احترام ، عشق ، محبت به خدا و دنياي ستايش و نيايش مي شود . دوست دارد نماز بخواند حتي اصرار دارد روزه بگيرد اين خود پلي براي ورود به دنياي نماز است ، به شرطي كه والدين الگوي درستي باشند .

الگو و مدل در او شديداً مؤثر است . دوست دارد مثل پدر يا مادر باشد پس اگر والدين اهل عبادت و نماز باشند ، او هم نماز مي خواند و اگر آنها  تارك الصلاة باشند او هم چنين مي شود . بنابراين در اولين قدم ، خانواده بايد با صميميت ، محبت ، تشويق ، و فرصت دادن ، فرزند را به نماز راغب كند . روش الگويي از مهمترين روشهاي تربيت است كه در اسلام هم بر آن تكيه شده است . كودك از راه مشاهده مستقيم ، عمل والدين و مربيان و حالات و رفتار اينها را مي بيند و براساس حس قهرمان پرستي يا قهرمان دوستي كه در نهاد هر انسان هست ، سعي مي كند خودش را با آنها همانند كند و آن گاه به تقليد از رفتار و عمل آنها بپردازد

در هفت تا نه سالگي كودك در شرايطي است كه مراحلي را از نظر علمي گذرانده است . از مرحله ي تلقين پذيري ، تقليد ، همانند سازي گذشته است . در اين مرحله شوق مذهبي همچنان رو به تزايد است ؛ با خدايش در خلوت حرف مي زند ، از او در خواست مي كند ، حتي دعا مي كند خود و پدر و مادرش بهشتي شوند  .

تشويقها و تهديدها شديداً در او مؤثر است . او به مرحله ي تفكر منطقي مي رسد و در حد خود به مرحله ي درك روابط علت و معلول مي رسد . در اواخر اين دوره برهانها او را اقناع  مي كنند ، اگر چه خود اين بچه نتواند دليل علمي بياورد .

در اين مرحله نوعي جهش معنوي را در بچه ها مي بينيم . اگر شرايط محيطي مناسب باشد بچه متدين تر مي شود . خدا را مثل يك پدر مهربان مي شناسد . در عين حال نوعي ترس از خدا و ترس از نافرماني در بچه به وجود مي آيد . با استفاده از اين زمينه مي شود از بچه در خواست نماز داشت .

در اين مرحله حيات جنبه عقلاني پيدا مي كند و برهان و استدلال ديگران بچه را قانع مي سازد . قادر به كشف روابط علت و معلولي است . مي تواند نماز را باور كند و البته به طمع بهشت نماز مي خواند . اگر از اين سن ، تازه براي نماز خواندن تصميم گرفته شود ، اندكي دير است  ، ولي باز هم جاي اميدواري هست .

از مهمترين فصول مربوط به حيات انسان فصل مربوط به دوران نوجواني و وصول به مرحله ي كامل مردي يا زني است .

اين مرحله را از مبهم ترين مراحل حيات و در جنبه ي شناخت ابعاد جسمي ، رواني و عاطفي ، و دشوارترين مراحل از نظر سازندگي انسان ذكر كرده اند .

ضمن اينكه اين دوره از رشد و زندگي متضمن بحراني هيجاني ، تحولي اخلاقي و دگرگوني و تغييري عظيم در شخصيت است .

روانشناسان رشد ، حتي آنانكه در زمينه بلوغ و نوجواني كاركرده اند با نقاط مبهم متعددي از شخصيت و روان نوجوان خود را مواجه ديده اند و آن را دوراني آشفته و تحمل آن را از ديد مربيان مشكل معرفي كرده اند .

دوران نوجواني و اصولاً دوران دهه ي دوم حيات را دوران پايه گذاري مي دانند ، مرحله اي است كه در آن به مرحله ي باروري مي رسد . فراگرفته ها و يافته هاي اين مرحله نقش مهم و سرنوشت ساز را در آدمي دارند .

اگر اهميت شش سال اول زندگي را كه آن همه مورد تأكيد روانشناسان تربيتي است ناديده انگاريم بايد اعتراف كنيم كه مرحله اي مهمتر از نوجواني براي پايه گذاري و آماده سازي نداريم . جنبه ها و امور بسياري در اين دوره شكل مي گيرد و پايه گذاري متعدد در اين مرحله صورت مي گيرد كه برخي از آنها عبارتند از :

- پايه گذاري سلامت و رشد بدن  و كمال يا نقص جسمي مخصوصاً در ستون فقرات ، ساق پاها و ..

- پايه گذاري سلامت رواني و مراقبت در اين امر كه رفتارها متعادل و مناسب باشند .

- پايه گذاري رشد و جهت داري عاطفه كه متوجه چه كساني  يا چه جنبه هايي باشند .

- پايه گذاري اخلاق ، به عنوان مجموعه ي ضوابط حاكم بر روابط كه در او تثبيت و عيني گردد .

- پايه گذاري استدلال و منطق و سير و ضابطه فكري و جهان بيني  و طرز تلقي ها از امور .

- پايه گذاري ديني و عقيدتي و اعتدال مذهبي و عادات و رفتارهاي مذهبي و توان دفاعي از آن .

- هم چنين است پايه گذاري هاي ديگر در بيداري فطرت و وجدان و ....

در آنچه كه به مذهب مربوط مي شود يك جنبه ي آن مربوط به جنبه هاي تكميلي ديانت و آماده شدن براي انجام دادن همه دستورات و تعليم دين است ، مخصوصاً از آن بابت كه در اوسط يا اواخر اين دوره وارد عرصه ي تكليف مي شود . و حاصل آن ورود به حيات تكليفي به صورت يك مرد يا يك زن كامل است .